Angst bij paarden
Bij een angstig paard denken we al snel aan het volgende beeld; het paard maakt zich groot, de hartslag is hoog en zichtbaar, de ogen staan wijd open, de neusgaten zijn rood en het paard is onhoudbaar. Oftewel; paniek. Iedereen heeft wel eens zo paard gezien. Wellicht heb je zelf zo’n paard.
Maar heb je er wel eens bij stilgestaan, dat een paard, dat zich helemaal afsluit, dit ook doet uit angst? En dat een paard dat helemaal niets meer wil, ook angst kan hebben?
Angst ligt daarnaast aan de basis van fysieke pijn, blessures en andere gezondheidsproblemen van het immuunsysteem. Angst, en eventuele pijn, bepaalt voor een groot gedeelte het gedrag van het paard.
Wat is angst
Angst is een van de basisemoties, naast boosheid en verdriet. Angst is een negatieve emotie, echter is het wel nuttig. Voel je angst omdat er een leeuw op de loer ligt, dan is het zaak om te vluchten als paard. In dat geval geeft het paard gehoor aan de angst. Het gaat rennen, adrenaline wordt aangemaakt en gebruikt. Na een tijdje zijn er twee opties; je hebt het overleefd of je hebt het niet overleefd. In het laatste geval is er opluchting. De vluchtactie heeft zijn vruchten afgeworpen en heeft dus geen letsel of trauma veroorzaakt.
In onze gedomesticeerde wereld zit het iets anders. Het paard ervaart nog steeds angst. Angst voor het zadel, angst om bereden te worden, angst voor pijn, angst voor trailerladen, angst om van huis te gaan, verlatingsangst, angst voor vallende blaadjes…..
Soms is die angst gegrond; het paard heeft bij de vorige keer een vervelende ervaring gehad of pijn ervaren. Alle mechanismes (o.a. hormoonreacties) in het paard zeggen; vluchten. Echter kan dat meestal niet; denk aan een paard in een stal. Maar ook het paard dat geladen wordt en zich het liefst los wil rukken; het wordt tegengehouden door de eigenaar (wat een logische reactie is en soms uit veiligheidsoverwegingen niet anders kan).
Wat ik vaak zie, is dat men heel vaak gaat oefenen. Herhalen, herhalen en nog eens herhalen. Soms helpt dat, vaak niet. Als de angst zo diep gegrond zit, wordt deze met iedere keer oefenen bevestigd. Wat ik ook vaak zie, is dat men methodes gaat gebruiken. Soms helpt dat, bij diep gegronde angst niet. Of het werkt wel, maar resulteert het een paard dat zich heeft overgegeven zonder dat de angst daadwerkelijk is opgelost, met alle gevolgen van dien.
Hoe kunnen we dan de angst oplossen, zonder dwang te gebruiken? Dat is iets waar ik mijn werk van heb gemaakt.
Gevolgen van angst
Een eerste reactie van een paard op angst is vluchten. Als dat niet kan, zijn er nog twee opties; bevriezen of vechten. Dat laatste zien we niet zo heel vaak bij paarden. Bevriezen (freeze) wel.
Als het paard bevriest, is het afwezig. Je kunt het paard niet bereiken. De ogen zijn wat gesloten. Er is geen reactie op wat je ook vraagt.
Op het eerste oog ziet het paard er zelfs ontspannen uit, soms staat het zelfs op rust. Vaak wordt dan gezegd; hij staat te slapen, hij neemt je gewoon in de maling. Het paard hoeft hiervoor niet stil te staan. Ook het paard wat totaal niet voorwaarts is (wat een flegmatiek paard genoemd wordt), kan in deze modus zitten. Vaak kunnen deze paarden uit het niets in totale paniek raken.
Wat er aan de hand is, is dat het paard geen kant op kan met zijn angst. De angst wordt niet ‘verbruikt’ door een eind te gaan rennen. Er wordt geen gehoor gegeven aan de angst door de eigenaar, door te stoppen met de actie. Het paard wordt nogmaals gevraagd voorwaarts te gaan, het paard wordt nogmaals gevraagd toch de trailer in te gaan.
Als dit vaak genoeg gebeurt, zal het paard het opgeven. Het paard is alle vertrouwen verloren dat er nog naar hem geluisterd gaat worden. Het paard is alle vertrouwen in zichzelf inmiddels ook kwijt. Het paard geeft het op.
De angst wordt dus alleen nog maar groter terwijl het lijkt alsof het paard heel rustig is. Het paard heeft een burn-out of depressie, gepaard met paniekaanvallen.
De angst zet zich tevens vast in het lijf. Als dit te lang duurt, veroorzaakt dit fysieke klachten; pijn, blessures en gebreken aan het immuunsysteem.
Hoe los ik angst op?
Ik kan me herinneren dat ik spreken voor een groep heel eng vond. Je zou kunnen zeggen; ga dit heel vaak oefenen, dan gaat het over. Dat is deels waar. Wat ik echter deed, was vluchten voor mijn angstgevoelens. Ik stond er wel, maar ik was volledig niet mezelf. Ik was niet geaard, had een andere stem, geen contact met mijn lijf, geen contact met het publiek. En; ik had er helemaal geen lol in. Achteraf ervaarde ik geen gevoel van blijdschap en opluchting.
De kunst is, om al die gevoelens van angst aan te gaan, ze te voelen. Zolang je dat niet doet, zal er geen heling plaatsvinden. Er zullen alleen maar andere vluchtroutes gezocht worden.
Bij paarden werkt dit net zo. Wat ik doe in de behandelingen, is paarden weer naar hun gevoel brengen. Contact laten maken met hun lijf. Aarden. Ze laten ontdekken dat het veilig is om te voelen EN dat er naar ze geluisterd wordt.
Wat kan jij doen?
Dat is nog wel de belangrijkste. Want ik ben na een goed uur weer weg. En het is de bedoeling dat jullie het samen gaan doen.
En jij kan heel veel!
Ik ga dan ook altijd pas weg, als ik jou huiswerk heb gegeven. Dit kan een bepaalde oefening zijn, of ik laat je jouw paard zelf op een paard gebied behandelen (ja, dat kan je best). Soms is het nodig dat jij het paard helpt, bijvoorbeeld door het goede voorbeeld te geven ten aanzien van jouw gedrag en houding ten aanzien van gevoelens en emoties.